Paul Adams
BBC Diplomasi Muhabiri
Ukrayna ile ABD heyetleri ortasında Cidde’de yapılan görüşmeyle, Kiev çabucak devreye girecek biçimde 30 günlük bir ateşkesi kabul etmeye hazır olduğunu açıkladı. Lakin görüşmeden çıkan sonuçlar, şimdi “yolun başında” olunduğunu gösteriyor.
BBC Diplomasi muhabiri Paul Adams, Cidde’deki görüşmelerden öne çıkan ayrıntıları tahlil etti:
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun deyişiyle “Topun artık Rusya’da olması” değerli bir an.
ABD ve Ukrayna’nın ortak açıklamasında tahminen de en değerli nokta, “ABD’nin, barışın gelmesi için Rusya’nın tutumunun kilit rolde olacağı konusunda Moskova’yla irtibata geçeceği” tabiri.
Geçtiğimiz haftalarda Donald Trump’ın Ukrayna’dan ne beklediğini ve Beyaz Saray’ın ne kadar “dobra” davranabileceğini gereğince gördük. Artık görünen o ki sıra Rusya’nın niyetinin kamuoyu karşısında test edilmesine geldi.
Donald Trump’ın Vladimir Putin ile münasabeti şimdiye kadar belirsizliklerle dolu oldu. Zelenskiy’ye uygulanan baskıyı dengeleme doğrultusunda net bir sinyal verilmiş değil. Salı günkü ABD-Ukrayna açıklaması da Trump’ın Zelenskiy’e yönelik halinin ansızın değiştiğini göstermiyor. Yıllara dayalı, karşılıklı bir güvensizlik var.
Öte yandan Beyaz Saray’daki sert müsabakanın yarattığı yakışıksız ortamın, gerçek barış sürecinin başlamasıyla dağılmakta olduğu söylenebilir. ABD’nin Ukrayna’yla istihbarat paylaşımı ve güvenlik dayanağının birkaç günlük duraklama sonrası tekrar başlaması, Rusya üzerindeki baskıyı artırabilir.
Henüz yolun başındayız, muahedenin ayrıntılarının büyük kısmı müzakerelerle netleşecek. Açıklama Ukrayna’nın uzun erimli güvenlik beklentileriyle ilgili ve savaşa son vermek üzere genel vurgulara sahip. Fakat son paragraftaki sözler, Washington’ın Ukrayna’daki minerallerle ilgili görüşünü yansıtıyor. Buna nazaran güvenliği sağlamanın yolu, Kiev’in beklediği askeri teminatlardan fazla, tartışmalı kıymetli maden ve mineral muahedesinden geçiyor.
Tamamen ticari bir düzenleme olan mineral muahedesinin Rusya’nın düşmanca atılımlarını önlemekte nasıl iş göreceği konusu, aydınlatılmayı bekliyor.
Açıklama ayrıyeten Ukrayna heyetinin, “Avrupalı ortakların da barış sürecine dahil edilmesi” vurgusunu içeriyor, lakin Washington’ın bu bahisteki görüşüne yer verilmemiş.
Suudi Arabistan’daki bu toplantı, sallantılı geçen son günlerin akabinde bir “sıfırlama” fonksiyonu görebilir. Lakin ABD ve Ukrayna’nın bundan sonrası için büsbütün birebir noktada olduğu manasına gelmiyor.
Eğer Zelenskiy bundan sonrası için kuşku duyarsa, klasik diplomatik kalıpları çok da umursamayan gelgitli bir Amerikan lideriyle yüzleşeceğini artık biliyor. Topu Rusya’nın alanında tutmak için elinden geleni yapacak, lakin topun tekrar kendi alanına gelebileceğinin de farkında olacak.
Cidde’deki görüşme sonrası neler yaşandı?
Ukrayna, ABD ile yapılan görüşmelerde, çabucak devreye girecek biçimde 30 günlük bir ateşkesi kabul etmeye hazır olduğunu açıkladı. ABD heyetine başkanlık eden Dışişleri Bakanı Marco Rubio bu gelişme sonrası “topun Rusya’da olduğunu” söyledi.
Donald Trump, bu gelişme sonrası Zelenskiy’i tekrar Beyaz Saray’a davet etmeye açık olduğunu söyledi.
Trump kelamlarının devamında “Umarım Lider Putin de (ateşkesi) kabul edecek” dedi.
Taraflar Suudi Arabistan’ın başşehri Cidde’de süren sekiz saatlik bir görüşme maratonu sonrası bu noktaya ulaştı.
Buna nazaran Ukrayna, Rusya’nın da kabulü halinde, ABD’nin 30 günlük ateşkes teklifini kabul edeceğini taahhüt etti.
Gelişme sonrası konuşan Dışişleri Bakanı Rubio, Rusların da ateşkes teklifini kabul etmelerini umduğunu söyledi.
Marco Rubio, Moskova’nın ateşkesi kabul etmemesi muhtemelliğine ait soruya, “Maalesef burada barışa pürüz olan şeyin ne olduğunu öğreneceğiz” cevabını verdi.
Anlaşma sonrası açıklama yapan Zelenskiy de “Rusya’yı ikna etmek ABD’ye kaldı” iletisi verdi.
Kaynak: T24
Bir yanıt bırakın